Η πολιτική της ΕΕ για την έρευνα και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας
Τίτλος:
EU research policy and the role of the European Research Council
Κύρια Υπευθυνότητα:
Σαουλίδου, Χρυσαυγή Ι.
Επιβλέπων:
Παπαγιάννης, Δονάτος Ι.
Θέματα:
Keywords:
Έρευνα, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, Πολιτική Έρευνας, Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας, Πολυετή Προγράμματα Πλαίσια, Χρηματοδότηση Research, European Research Council, European Research Policy, European Research Area, Framework Programs, Funding
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το λεγόμενο «τρίγωνο της γνώσης», που απαρτίζεται από την έρευνα, την εκπαίδευση και την καινοτομία αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως μηχανισμός επίτευξης τεχνολογικής προόδου, και άρα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης των κρατών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε ήδη από την ίδρυσή της τη σημασία της ερευνητικής δραστηριότητας στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών των κρατών μελών της και κατ’ επέκταση στην ισχυροποίηση της θέσης της στον παγκόσμιο χάρτη. Ο έντονος ανταγωνισμός με άλλες ηγετικές στον τομέα τις έρευνας χώρες, όπως τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, ανέδειξαν την ανάγκη για συντονισμό των εθνικών προσπαθειών των κρατών μελών και για ενίσχυσή της έρευνας σε ενωσιακό επίπεδο. Η Ένωση σταδιακά, τα τελευταία τριάντα χρόνια, έχει σχεδιάσει και προσπαθεί να εφαρμόσει μία πολιτική έρευνας, την οποία συνεχώς βελτιώνει και συμπληρώνει στο πλαίσιο μιας δυναμικής διαδικασίας. Στη διαδικασία του σχεδιασμού της πολιτικής έρευνας έχουν συνδράμει πολλά συλλογικά όργανα και επιτροπές εμπειρογνωμόνων με σχετικές αρμοδιότητες, που έχουν συγκροτηθεί από τα όργανα της Ένωσης. Η πολιτική έρευνας αποτελεί πια μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου, αφού έχει ενταχθεί στα κείμενα των Συνθήκων. Μεταξύ όσων σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν σύμφωνα με την εν λόγω πολιτική, τα σημαντικότερα σημεία τα οποία αναλύονται στην παρούσα εργασία συνιστούν η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, η έκδοση των πολυετών προγραμμάτων πλαισίων για τη χρηματοδότηση της έρευνας, η έκδοση της Οδηγίας 2005/71/ΕΚ σχετικά με την ειδική διαδικασία εισδοχής υπηκόων τρίτων χωρών για σκοπούς επιστημονικής έρευνας και η ίδρυση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας αποτελεί τον πρώτο πανευρωπαϊκό οργανισμό για τη χρηματοδότηση της έρευνας. Παρουσιάζει δε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθότι η δομή της διοίκησής του του διασφαλίζει ανεξαρτησία από πολιτικά ή ιδιωτικά συμφέροντα. Τα όργανα διοίκησης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας απαρτίζονται από επιστήμονες προερχόμενους από την ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα της Ευρώπης. Η εκπροσώπηση της ερευνητικής κοινότητας διασφαλίζει λοιπόν ότι βασικό κριτήριο κατά τον σχεδιασμό της στρατηγικής του οργανισμού αποτελεί η προάσπιση των συμφερόντων των ερευνητών. Το ΕΣΕ μέσω των χρηματοδοτούμενων δράσεων που προκηρύσσει, δημιουργεί συνθήκες ανταγωνισμού και εξασφαλίζει τα απαραίτητα κίνητρα στους ερευνητές προκειμένου αυτοί, όχι μόνο να συνεχίσουν το ερευνητικό τους έργο, αλλά και να εξελιχθούν. Το ΕΣΕ λειτούργησε επίσης σαν πρότυπο για τη δημιουργία αντίστοιχου χρηματοδοτικού οργανισμού στη χώρα μας. Η Ελλάδα μετά την οικονομική κρίση και με μηδαμινά κονδύλια για την ενίσχυση της έρευνας, βρέθηκε αντιμέτωπη με το φαινόμενο της μαζικής εκροής νέων επιστημόνων στο εξωτερικό, τόσο σε χώρες της Ένωσης όσο και σε τρίτες χώρες. Προκειμένου να αναχαιτίσει αυτή την εκροή και να αποτρέψει τις καταστροφικές συνέπειες που θα μπορούσε να έχει για την οικονομική και κοινωνική εξέλιξη της χώρας, υιοθέτησε ένα μέρος της ενωσιακής πολιτικής και το αφομοίωσε σε εθνικό επίπεδο. Έτσι δημιουργήθηκε ένας αντίστοιχος εθνικός θεσμός για τη χρηματοδότηση της έρευνας και τη στήριξη νέων και καταξιωμένων επιστημόνων, αντίστοιχος με αυτόν της Ευρώπης. Οι στρατηγικοί στόχοι και ο σχεδιασμός της πολιτικής της έρευνας είναι ιδιαιτέρως σημαντικά για την ΕΕ, δεδομένου ότι η ερευνητική δραστηριότητα αφορά όλες τις επιστήμες και σχετίζεται με όλες τις εκφάνσεις της ζωής των πολιτών της Ένωσης. Η ΕΕ έχει διαγράψει σημαντική πορεία ιδίως κατά τα τελευταία 30 χρόνια σχετικά με την ανάπτυξη της πολιτικής έρευνας και συνεχίζει δυναμικά, αυξάνοντας συνεχώς τα ποσά που επενδύει σε αυτήν και δημιουργώντας ένα οικοσύστημα, εντός του οποίου υποστηρίζεται η ερευνητική κοινότητα και ενισχύεται η ερευνητική δραστηριότητα στο έδαφος των κρατών μελών.
Abstract:
The "knowledge triangle", consisted of research, education and innovation, is recognized worldwide as a mechanism for achieving technological progress, and therefore leads to the economic and social development of states. The European Union has, since its inception, perceived the importance of research activity in improving the living standards of its citizens and, consequently, in rising in the world rankings. Intense competition with other research-leading countries, such as the United States and Japan, has highlighted the necessity of the Member States' national efforts coordination and the need to strengthen research at EU level. Over the last thirty years, the EU has been planning and trying to implement a common research policy. This common policy is being constantly improved and supplemented in the context of a dynamic process. Many collective bodies and committees of experts with relevant responsibilities, set up by the Union institutions, have assisted in the process of designing the common research policy. The common research policy is now part of the European acquis, having been incorporated into the texts of the Treaties. In this paper, are being analyzed the most important points, related to EU research policy planning, which are the creation of the European Research Area, the adoption of the multiannual framework programs for research funding, the adoption of Directive 2005/71/ EC on the special procedure for admitting third-country nationals for the purposes of scientific research and the establishment of the European Research Council (ERC). The European Research Council is the first pan-European body to fund research. It is of particular interest, as the structure of its administration ensures independence from political or private interests. European Research Council’s governing bodies consist of scientists coming from European research and academic community. Representing the research community, therefore, ensures that defending the interests of researchers constitutes a key criterion in the organization's strategic planning. ERC, through its funded actions, increases the competition and provides the necessary incentives for researchers to continue their research work, but also to evolve. ERC also inspired the creation of a corresponding financial national organization in our country. Greece, after 8 years of economic crisis, investing negligible funds to support research, had to deal with the phenomenon of mass outflow of young scientists abroad. In order to stem this outflow and prevent the catastrophic consequences it could induce for the country's economic and social development, Greece adopted a part of the EU policy and assimilated it at a national level. This created a corresponding national institution for research funding and support for young and renowned scientists, similar to European Research Council. The strategic objectives and research policy design are particularly important for the EU, as research activity covers all sciences and relates to all aspects of the EU citizens’ life. Especially in the last 30 years, EU has made significant strides in the development of common research policy. Moreover, it continues to grow vigorously, steadily increasing its investment and creating an ecosystem in which the research community is supported and research activity is constantly strengthening.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Εθνική και Ενωσιακή Διοίκηση, 2021
